Opowieści o pilocie Pirxie - Stanisław Lem

Test

Kadeci poddawani są drastycznemu kursowi, który zaczyna się dość niewinnie kursem na Księżyc i zadaniem wylądowania na powierzchni. W trakcie lotu dochodzi jednak do krytycznej awarii, której efektem jest rozbicie statku. Pirxowi udaje się uniknąć tragicznego końca dzięki nieszablonowemu działaniu. Po wszystkim okazuje się jednak, że kadeci od początku przebywali w bardzo realistycznym symulatorze. 

Patrol

Po dwóch tajemniczych zaginięciach pilotów z misją patrolową wyrusza Pirx. Po nużących godzinach w samotności nagle na jego monitorze pojawia się tajemniczy sygnał, za którym podąża. W porę domyśla się jednak, że w ten sposób postąpili też jego poprzednicy i zawraca. Po powrocie do bazy okazuje się, że sygnał jest wadą monitora objawiającą się po wielu godzinach bezustannej pracy, który do tego działał na pilotów podprogowo wprowadzając ich w stan utraty świadomości.

Albatros

Pirx jako pasażer fregaty pasażerskiej jest świadkiem akcji ratunkowej, w której z zapałem bierze udział kilka najbliższych zdarzeniu jednostek. Pilot jest pełen podziwu dla oddania i poświęcenia innych załóg ratujących życie nieznajomych. 

Terminus

Po objęciu dowodzenia fregatą transportową na trasie Ziemia - Mars, Pirx odkrywa, że jego statek ma zmieniona nazwę, gdyż kiedyś doszło na nim do awarii, w wyniku której zginęła cała załoga. Nieoczekiwanie przechwytuje rozmowy przekazywane alfabetem Morse'a, pomiędzy zmarłymi dawno członkami załogi. W końcu odkrywa, że źródłem sygnałów jest stary robot remontowy Terminus, w którego pamięci nieświadomie wyryła się trauma tamtych dni. 

Odruch warunkowy

Pirx, w ramach stażu, zostaje skierowany do odludnej bazy księżycowej, gdzie kilka tygodni wcześniej doszło do niewyjaśnionej tragedii i śmierci dwuosobowej załogi. Czas spędzany tu upływa raczej wolno, ale w końcu udaje mu się odkryć przyczynę wypadku. Zestawienie kilku pozornie nieistotnych czynników powoduje sygnalizowanie przez system bazy obecność członka załogi na niebezpiecznym terenie. Pirx w porę pojmuje błąd systemu i ratuje życie towarzysza i swoje. 

Polowanie

Podczas pobytu na Księżycu, w trakcie deszczu meteorytów, dochodzi do usterki jednego z nowoczesnych robotów kopalnianych i w rezultacie jednostka buntuje się niszcząc wszystko co napotka. Zorganizowane ruszenie osacza robota na pustkowiu, a Pirx dostaje się w jego bezpośredni kontakt i udaje mu się go skutecznie wyeliminować, ale tuż przed swym końcem android ratuje pilotowi życie przed ostrzałem innych łowców. 

Wypadek

W trakcie misji na odległej planecie dochodzi do zaginięcia jednego z robotów. Trzyosobowa ekipa rusza jego śladem i w końcu odkrywają jego szczątki u podnóża góry, która najwyraźniej stała się jego ostatnim wyzwaniem porównywalnym z tym jakie odczuwają alpiniści. 

Opowiadanie Pirxa

Podczas rutynowego lotu statek Pirxa spotyka przelatujący przez nasz układ potężny okręt obcych, który sprawia jednak wrażenie od dawna opuszczonego. Przez zaniedbanie nie nagrywa żadnych namiarów na jednostkę, a ewentualne ogłoszenie przez radio zostałoby na pewno uznane za żart lub oznakę szaleństwa. Z braku dowodów Pirx zmuszony jest przemilczeć pierwsze chyba spotkanie z obcą cywilizacją. 

Rozprawa

Koncerny cybernetyczne chcą wprowadzić do służby roboty pilotujące statki. By przełamać niechęć i brak zaufania Pirx wyrusza w misję z mieszaną załogą, ale nikt nie wie kto jest człowiekiem, a kto robotem. W trakcie wykonywania zadania dochodzi do awarii, która wprowadza statek w niebezpieczną sytuację. Robot ujawnia się wówczas ukazując swą wysoka odporność na przeciążenia, ale chce ją wykorzystać do usunięcia blokad  zmuszenia statku do jeszcze większego przyspieszenia co zakończyłoby się śmiercią dla ludzkiej części załogi. Udaje się go jednak powstrzymać i tym samym cybernetyczni członkowie załogi uzyskują skrajnie niekorzystne świadectwo w swym pierwszym teście. 

Ananke

Pirx pilotujący transporty zaopatrzenia na Marsa jest, podobnie jak większość ludzkości, w pełni zawiedziony Czerwoną Planetą. Brak wody i życia, niekorzystne warunki atmosferyczne i uciążliwy pył piaskowy, który wcześniej czy później niszczy wszystko. Pilot jest świadkiem pierwszego lądowania potężnego frachtowca o masie stu tysięcy ton, które kończy się spektakularną katastrofą i śmiercią całej załogi. Wszystko wskazuje jednak na to, że winę za wypadek ponosi komputer pokładowy, który w ostatniej chwili podjął decyzję o przerwaniu lądowania i awaryjnym powrocie na orbitę. W celu wyjaśnienia sprawy natychmiast powołana zostaje specjalna komisja, w której pracach, ze względu na swe doświadczenie, bierze udział także Pirx. Szybkość jest bardzo ważna, gdyż na dniach spodziewane jest przybycie kolejnych dwóch identycznych jednostek. Pirx przygląda się procesowi szklenia AI i odkrywa, że felerną maszynę uczyła osoba znana ze swej wręcz natrętnej szczegółowości, przez co maszyna, w krytycznym momencie lądowania pobierała informacje ze wszystkich podrzędnych systemów i tym samym zapychała swe zasoby przez co nie była w stanie w czasie rzeczywistym reagować, a to doprowadziło do podjęcia tragicznej w skutkach decyzji o awaryjnym odejściu z przyziemienia. 

Ocena: 5/5