poniedziałek, 27 sierpnia 2012

Rzeczpospolita Obojga Naródów: Calamitatis regnum - Paweł Jasienica

W drugim tomie opisującym dzieje Rzeczypospolitej Obojga Narodów, Jasienica opisuje fragment naszej historii za panowania Jana Kazimierza, Michała Wiśniowieckiego oraz Jana III Sobieskiego. Okres ten pokrywa się z wydarzeniami z Trylogii Sienkiewicza, jednak tu główne postaci oraz zajścia nie są ani wybielane ani wyolbrzymiane. Opisano więc powstanie Chmielnickiego, potop szwedzki oraz wojnę z Turcją, a także wojnę z Rosją, o której Sienkiewicz musiał przemilczeć.
Jan Kazimierz, przez czas swego panowania, dbał jedynie o własne interesy i nie próbował nawet zmniejszyć potęgi równie egoistycznych magnatów. Nie wykorzystał okazji przyłączenia do Rzeczypospolitej trzeciego narodu ukraińskiego. Zamiast tego bezmyślnie gromił podnoszących swe głowy Kozaków. W obliczu inwazji szwedzkiej uciekł na Śląsk, skąd powrócił dopiero, gdy sytuacja odwróciła się na korzyść ojczyzny. W końcu abdykował i resztę swego życia spędził we Francji.
Michał Wiśniowiecki, nieudolny syn słynnego Jeremy, był tylko figurantem i po dość krótkim okresie rządzenia umarł przez obżarstwo.
Jan III Sobieski, wsławił się jeszcze jako hetman w walkach z Turkami. Po śmierci Michała, został okrzyknięty królem między innymi dzięki swym żołnierzom. Dzięki swym działaniom wykrwawił naród turecki, czym rozpoczął jego niepohamowany upadek. Niestety nie zdołał ani odzyskać Pomorza i Prus, do rozpoczęcia północnej kampanii potrzebował pokoju z sułtanem, a ten uzyskał, gdy Francja zawarła już pokój z Niemcami, a tym samym stracił niezbędnego sojusznika. Udało mu się zawrzeć pokój z Rosją jednak kosztem zrzeczenia się własnego terytorium wcześniej przez Rosjan zdobytego. Zmarł po długiej chorobie, prawdopodobnie na kamienie nerkowe.
Opisany okres jest świadectwem powolnego upadku Rzeczypospolitej rozrywanej z zewnątrz przez zaborczych sąsiadów i wewnętrznie przez sprzedajną szlachtę i dążących do usamodzielnienia się magnatów.
Ocena: 4/5


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz